Χαιρετισμός στην Τελετή Αποφοίτησης ΣΘΕΤΕ, Νοέμβριος 2018
 
Κε Κοσμήτορα, αγαπητοί συνάδελφοι, αγαπητοί νέοι επιστήμονες, αγαπητοί προσκεκλημένοι.

Να συγχαρώ θερμά τους νέους συναδέλφους. Σήμερα είναι μια μέρα γιορτινή και σε τέτοιες μέρες λέμε πράγματα ευχάριστα. Θα κάνω μια εξαίρεση. Θα σας πω ότι θα ήθελα να είχα ακούσει στην δική μου τελετή αποφοίτησης.
Σήμερα νοιώθετε ικανοποίηση και δικαίως. Ολοκληρώσατε με επιτυχία ένα δύσκολο έργο. Αποδείξατε ότι μπορείτε να συγκεντρωθείτε σε ένα στόχο για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και να αντεπεξέλθετε σε μια σειρά από απαιτητικές δοκιμασίες. Αυτό είναι το νόημα της ημέρας.
Από την άλλη έχετε μια αίσθηση κενού. Σκέφτεστε ή θα σκεφτείτε αύριο: «Αυτό ήταν όλο; Έμαθα τα πάντα για την επιστήμη όπως νόμιζα, όταν έδινα τις εισαγωγικές εξετάσεις, ότι θα γινόταν στο Πανεπιστήμιο;».
Και για να σας το κάνω πιο δύσκολο:
Πολλά από όσα μάθατε θα έχουν αλλάξει δραματικά σε μια 10ετία. Ήταν λοιπόν μάταιο όλο αυτό το ταξίδι;
Όχι δεν ήταν. Αυτό που πήρατε ήταν η κουλτούρα της γνώσης, η δυνατότητα να διακρίνετε ανάμεσα στο λάθος και στο δυνητικά σωστό, ικανότητα πολύτιμη στην εποχή της υπερπληροφόρησης και του διαδικτύου. Μάθατε ότι η επιστήμη εξελίσσεται και ότι οι αλήθειες είναι προσωρινές. Μάθατε ότι κάθε δήλωση χρειάζεται έλεγχο. Μάθατε ότι η συνεργασία είναι απαραίτητη, μάθατε να ρωτάτε. Μάθατε ότι οι γόνιμες ερωτήσεις είναι πιο σημαντικές από τις απαντήσεις.
Σήμερα λοιπόν σας αποχαιρετούμε από το Πανεπ. Κρήτης. Αλλά ταυτόχρονα σας καλωσορίζουμε στην επιστημονική κοινότητα.
Καλώς ήλθατε στον κόσμο της γόνιμης αμφισβήτησης και των ελπιδοφόρων διαψεύσεων. Γιατί το ξέρετε πια, πως οι απόλυτες αλήθειες δεν είναι μέρος της επιστήμης. Είναι συστατικό των δογμάτων, των θρησκειών και συχνά της πολιτικής. Οι άνθρωποι που γνωρίζουν παραδέχονται την άγνοιά τους ή την αμφιβολία τους. Εκείνοι που δεν γνωρίζουν είναι βέβαιοι για όλα.
Η δομή και η λειτουργία του Πανεπιστημίου πριν δύο αιώνες βασιζόταν στην παραδοχή ότι η επιστήμη, η οικονομία και η κοινωνία δεν αλλάζουν, ότι οι δουλειές δεν αλλάζουν και οι άνθρωποι δεν αλλάζουν δουλειές. Το Πανεπιστήμιο είχε ένα περιορισμένο φάσμα αντικειμένων (Ιατρική, Νομική, Θεολογία, και Φιλοσοφία) και η πρόσβαση σε αυτό αφορούσε μόνο εύπορους, άνδρες στις ανεπτυγμένες χώρες. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ. Όλα αλλάζουν και αλλάζουν γρήγορα, νέοι κλάδοι εμφανίζονται και αναπτύσσονται ταχύτατα, η ζήτηση σε ειδικότητες αλλάζει, όπως και τα μέσα παρατήρησης οι δυνατότητες και οι άξονες της έρευνας. Οι άνθρωποι που γεννήθηκαν την δεκαετία 1955-65 στις ΗΠΑ έχουν κατά μέσο όρο αλλάξει πάνω από 11 φορές εργασία στο διάστημα της ζωής τους και η κινητικότητα αυτή αφορά ακόμη περισσότερο τους απόφοιτους των Πανεπιστημίων. Πολλές φορές η αλλαγή σημαίνει μεταπήδηση σε άλλους γειτονικούς κλάδους της επιστήμης ή και πολύ απομακρυσμένους. Ο σημερινός επιστήμονας δεν είναι φορέας της απόλυτης γνώσης αλλά άνθρωπος με κρίση που έχει την δυνατότητα να μαθαίνει, να εξελίσσεται, να συνθέτει, να συνεργάζεται, να συντονίζει, να κατανοεί και να φαντάζεται.
Αυτό σημαίνει ότι έχουμε υποχρέωση να σχεδιάσουμε ξανά το Πανεπιστήμιό μας και να το κάνουμε συμβατό με τις απαιτήσεις της νέας εποχής. Ένα Πανεπιστήμιο πιο σύγχρονο, πιο ανοικτό, πιο διεθνές, πιο πλουραλιστικό. Με ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην ερευνητική αριστεία, πιο ελκυστικό εκπαιδευτικά, πιο αποτελεσματικό διοικητικά. Με φροντίδα για τους φοιτητές του και την σταδιοδρομία των αποφοίτων του. Με διακριτή προσφορά στην κοινωνία και την οικονομία της χώρας.
Ολοκληρώνετε τις σπουδές σας σε μια δύσκολη περίοδο. Τα τελευταία 8 χρόνια ακούτε από παντού για την κρίση για την ανεργία και οι περισσότεροι την ζείτε στην καθημερινή σας ζωή μέσα στην οικογένεια και στο φιλικό σας περιβάλλον. Όπως όλοι μας.
Η κρίση αυτή έχει την οξύτερη μορφή της στη χώρα μας αλλά δεν είναι μόνο δική μας και ούτε μόνο οικονομική. Παγκόσμιες μεγάλης κλίμακας τάσεις μεταβάλλουν το κοινωνικό και οικονομικό τοπίο επηρεάζοντας όλες τις πτυχές της ζωής μας.
Η αλλαγή στο δημογραφικό είναι ραγδαία οδηγώντας σε ένα ανθρώπινο πληθυσμό όλο και μεγαλύτερο αλλά και όλο και πιο γηρασμένο.
Η αστικοποίηση αλλάζει την κατανομή αυτού του πληθυσμού συγκεντρώνοντας εκατομμύρια ανθρώπων στα μεγάλα αστικά κέντρα  (το 2% ζούσε στις πόλεις το 1800, σε 30 χρόνια θα φθάσει στο 70%).
Η επιταχυνόμενη τεχνολογική εξέλιξη αλλάζει την ζωή μας, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά.
Η ανακατανομή του πλούτου και της ισχύος στο κόσμο (ανάμεσα στις αναπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες, ανάμεσα στην Δύση και την Ανατολή, ανάμεσα στα κράτη και τις πολυεθνικές εταιρίες) είναι ορατή και επιταχυνόμενη και ίσως όχι πάντα με τον τρόπο που νομίζουμε.
Η εξάντληση των φυσικών πόρων και η αύξηση της ζήτησης για νερό, τρόφιμα και ενέργεια θα αλλάξουν την ζωή μας δραστικά μέσα στα επόμενα έτη.
Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να δρασκελίσει το κατώφλι μας όταν από θέμα ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος θα μετατραπεί σε ακαταμάχητο κίνητρο για μετανάστευση και σε αλλαγή του φυσικού μας περιβάλλοντος.
Η συχνότητα και η φύση των ασθενειών, η ρύπανση, η πίεση στα οικοσυστήματα και καμιά δεκαριά ακόμη παγκόσμιες τάσεις θα μας θυμίζουν ότι δεν υπάρχει δυνατότητα απεριόριστης αύξησης.
Σε αυτό το πλαίσιο θα ζήσετε, θα ερωτευθείτε, θα μεγαλώσετε τα παιδιά σας. Και με τον δικό σας τρόπο θα δώσετε την απάντησή σας στις προκλήσεις του μέλλοντος που δεν είναι πια και τόσο μακρινό.
Οι παγκόσμιες τάσεις προκαλούν ήδη την αγωνία και τον φόβο σε μεγάλες μερίδες του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα επακόλουθα είναι ορατά στην κοινωνία και στην πολιτική. Η προσπάθεια εθνικής περιχαράκωσης, ο ρατσισμός, η τυφλή βία κάθε μορφής, η μισαλλοδοξία έχουν κάνει την εμφάνισή τους σχεδόν παντού. Δεν προσφέρουν λύση αλλά προσθέτουν νέα αδιέξοδα.
Η επιστήμη σας προτείνει ένα δρόμο για το μέλλον.
Λιγότερος ατομισμός και περισσότερη αλληλεγγύη,  περισσότερος σεβασμός στον άλλο άνθρωπο, περισσότερος διάλογος και αναζήτηση κοινών τόπων, μια νέα ηθική και βέβαια μια αλλαγή του καταναλωτικού μας προτύπου και της σχέσης μας με το περιβάλλον. Αυτά ίσως μας δώσουν ένα πλαίσιο για επίλυση των διαφορών και την σύνθεση των επιδιώξεών μας. Με δυσκολίες, με συμβιβασμούς, με μακροχρόνιες προσπάθειες. Και μόνο επιστρατεύοντας τις πιο σημαντικές αρετές μας: τον ορθολογισμό, την εφευρετικότητα, την δημιουργικότητα, την κοινή ευθύνη για το μέλλον του κοινού μας σπιτιού.
Η κοινωνία έχει επενδύσει στις σπουδές σας αλλά το πώς θα αξιοποιήσετε τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις εμπειρίες σας δεν θα σας το υποδείξει κανείς. Κάποιοι θα βρεθείτε στην εκπαίδευση, κάποιοι στην έρευνα, κάποιοι στην παραγωγή κάποιοι στο εμπόριο. Κάποιοι σε αντικείμενα απολύτως σχετικά με αυτό που σπουδάσατε, κάποιοι θα ανοίξετε νέους συνδυαστικούς δρόμους με άλλα επιστημονικά πεδία. Σε κάθε περίπτωση σας εύχομαι να παραμείνετε αιώνιοι φοιτητές, δηλαδή να συνεχίσετε να μαθαίνετε σε όλη σας τη ζωή.
Το Πανεπιστήμιο αυτό, το δικό σας Πανεπιστήμιο θα είναι δίπλα σας.
Το ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ που οργανώνεται στο ΠΚ έχει ως στόχο την δημιουργία προγραμμάτων κατάρτισης για αποφοίτους όπως εσείς αλλά και για άλλες επαγγελματικές κατηγορίες σε τομείς που εξελίσσονται γρήγορα καθώς και για άλλες κοινωνικές κατηγορίες που επιδιώκουν την απόκτηση γνώσης και δεξιοτήτων. Αξιοποιείστε τα!
Οι πόρτες και τα τηλέφωνά μας είναι ανοικτά. Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια. Άλλωστε και εμείς ζητούμε την βοήθειά σας. Οργανώστε μαζί μας τον σύλλογο αποφοίτων, δώστε μας την γνώμη σας σαν συνάδελφοι για το τι ήταν χρήσιμο και τι έλλειπε από τις σπουδές σας. Βοηθήστε να βελτιώσουμε το ΠΚ, για τις επόμενες γενιές. Ελάτε να μιλήσετε με τους νέους μας φοιτητές και πέστε τους τι ήταν σημαντικό και τι ασήμαντο από την ζωή σας εδώ. Παίξτε τον ρόλο του μέντορα για τους νέους απόφοιτους στο μέλλον, όταν θα έχετε ήδη δημιουργήσει την δική σας επαγγελματική σταδιοδρομία. Η συλλογική σας θέληση και σκέψη μπορεί να κάνει την διαφορά. Την περιμένουμε!